Rodziny zastępcze

Rodzicielstwo zastępcze  spełnia bardzo ważną rolę w przypadku konieczności wychowania dziecka poza rodziną, ponieważ dziecko ma prawo do opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej, jeśli jest to zgodne z jego dobrem. „Trzeba dzieciom dać serce, piękno i uśmiech, aby uczyły się kochać ludzi i wszystko co je otacza” Maria Kownacka.

Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu. W przypadku pilnej konieczności, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, możliwe jest umieszczenie 
w rodzinnej pieczy zastępczej, na podstawie umowy zawartej między rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny lub miejsce prowadzenia rodzinnego domu dziecka.

Rodzinne formy pieczy zastępczej: rodzina zastępcza spokrewniona; rodzina zastępcza niezawodowa; rodzina zastępcza zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcje pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna; rodzinny dom dziecka.

• Rodzinę spokrewnioną –  tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, spełniający wymagania określone przepisami prawa.
• Rodzinę niezawodową- tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, spełniający wymagania przepisami prawa.
• Rodzinę zawodową – tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim spełniający wymagania określone przepisami prawa. Rodzina  zawodowa pełniąca funkcję pogotowia  rodzinnego  przyjmuje dzieci również w przypadku doprowadzenia przez policję lub Straż Graniczną.
• Rodzinny dom dziecka – tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim spełniający wymagania określone przepisami prawa.
• Rodziny pomocowe – rodziny zastępcze oraz rodzinne domy dziecka, na ich wniosek, mogą być wspierane przez rodziny pomocowe w okresie czasowego niesprawowania opieki nad dzieckiem związanego z ich wypoczynkiem, udziałem w szkoleniach lub pobytem w szpitalu jak również w związku z nieprzewidzianymi trudnościami lub wydarzeniami losowymi w wymiarze 30 dni, w okresie 12 miesięcy.

Piecza zastępcza zapewnia pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe – dążenie do przysposobienia dziecka, a w przypadku braku możliwości przysposobienia dziecka – opiekę i wychowanie w środowisku zastępczym.

Przygotowuje dziecko: do godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia, pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki, nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych.

Zapewnia zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych.

Rodzina zastępcza oraz rodzinny dom dziecka zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie, w szczególności:

• traktują dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej;
• zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych;
• zapewniają kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych;
• zapewniają rozwój uzdolnień i zainteresowań;
• zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne;
• zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka;
• umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.

Rodziny zastępcza oraz prowadzący rodzinny dom dziecka  współpracują z ośrodkiem adopcyjnym, koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej i organizatorem pieczy zastępczej.

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które:

• dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej;
• nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona  ani zawieszona;
• wypełniają obowiązek alimentacyjny – w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;
• nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
• są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone: zaświadczeniem lekarskim o stanie zdrowia wystawionym przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1050), oraz; opinią o posiadaniu predyspozycji
  i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka wystawioną przez psychologa, który posiada co najmniej wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku psychologia oraz 2-letnie doświadczenie w poradnictwie rodzinnym;
• przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z tym że w przypadku cudzoziemców ich pobyt jest legalny;
• zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym: rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego, właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, wypoczynku i organizacji czasu wolnego.;
• nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo i nie  figurują w bazie danych Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym
• W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.
• Rodzina zastępcza oraz prowadzący rodzinny dom dziecka sprawujący pieczę zastępczą nad dzieckiem mogą czasowo, za zgodą sądu, sprawować pieczę zastępczą nad tym dzieckiem poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
• W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.
• Rodzina zastępcza oraz prowadzący rodzinny dom dziecka sprawujący pieczę zastępczą nad dzieckiem mogą czasowo, za zgodą sądu, sprawować pieczę zastępczą nad tym dzieckiem poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Objęcie dziecka jedną z form pieczy zastępczej następuje na okres nie dłuższy niż do osiągnięcia pełnoletności. Osoba, która osiągnęła pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, może przebywać w dotychczasowej rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej albo regionalnej placówce opiekuńczo-,terapeutycznej za zgodą odpowiednio rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka, dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej albo dyrektora regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25. roku życia, jeżeli:

• – uczy się: w szkole;
• – uczy się w uczelni;
• – uczy się u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego;
• –  uczy się na kursach, jeżeli ich ukończenie jest zgodne z indywidualnym programem    usamodzielnienia;
• –  legitymuje się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach osoba, która osiągnęła pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej i po osiągnięciu pełnoletności opuściła dotychczasową rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą albo regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną, może jeden raz powrócić, o ile spełnia wymagania ww. do dotychczasowej rodziny zastępczej, rodzinnego domu dziecka, placówki opiekuńczo-wychowawczej albo regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej za zgodą odpowiednio starosty albo marszałka województwa oraz odpowiednio rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka, dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej albo dyrektora regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej.

Rodziny zastępcze objęte są różnymi formami wsparcia i pomocą specjalistyczną (zakładka pomoc specjalistyczna)